Günümüzde iletişim fakültelerinin programlarında yer almasında yarar gördüğüm derslerin başında “Ekonomi Haberciliği” geliyor. Özel ilgili ve uzmanlık gerektiren alanlarda medya sektöründe hissedilen eksikliğin giderilmesi anlamında bu alanlarda verilecek eğitimin büyük önemi olduğunu düşünüyorum. Bu yazımda Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesinde vermiş olduğum “Ekonomi Haberciliği” dersine ilişkin yönergeyi sizlerle paylaşmak ve bu konuya ilgilerinizi çekmek istiyorum.
EKONOMİ HABERCİLİĞİ NEREDEN NEREYE?
Öncelikle ekonomi haberciliğinin ülkemizdeki gelişimine bakılacak olursa ekonomi haberciliği dersinin önemi büyük ölçüde anlaşılabilir.
Ünlü “24 Ocak (1980) Ekonomik İstikrar Kararları” ülkemizde ekonomi haberciliğinin “miladı” olarak yorumlanır. Devletin ekonomideki rolünü en aza indirmeyi ve serbest piyasa ekonomisi uygulamayı amaçlayan bu kararlar ekonomi haberciliğinin önünü açmıştır. Anavatan Partisi lideri Turgut Özal’ın başbakanlığı döneminde izlediği ekonomi politikaları ve sonrasında toplumun ekonomi haberlerine ilgisi artmış, yeni düzenlemelerle birlikte gazetelerin ekonomi birimleri kurulmuş, ekonomi haberleri en önemli haber türleri arasında yerini almaya başlamıştır.
1986 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın açılmasıyla birlikte sermaye piyasasına yönelik haberler önem kazanmaya başlamış, finans haberciliği doğmuştur. Ekonomi ve finans konulu dergiler de bu dönemde ortaya çıkmıştır. 1990’lı yılların ortalarına gelindiğinde ise artık ülkenin en çok satan dergisi bir ekonomi dergisidir. Özel radyo ve televizyon yayınlarında da önemli program türlerinden birisi ekonomi ve finans haberciliğidir. Hatta yalnızca bu konulara ağırlık veren kanallardan da söz etmek mümkündür.
Bütün bu gelişmelerde ülkede sık yaşanan ekonomik krizler, para ve sermaye piyasalarındaki dikkat çekici gelişmeler, değişen ekonomi politikaları, IMF ile ilişkiler, artan ithalat ve ihracat, gümrük birliği, özelleştirme uygulamaları, yabancıların ülkemize dönük ilgileri ve Avrupa Birliği hedefi gibi belli başlı konular etkili olmuştur. Yarının Türkiye’si düşünüldüğünde de Avrupa Birliği ile daha yakın ilişkiler içerisinde olunacağı ve ülkenin mali derinliğinin daha da artacağı öngörülürse, ekonomi haberciliğinin daha da önem kazanacağını söylemek mümkündür.
Bu anlamda iletişim fakültelerinin de bu gelişime duyarsız kalmayarak ekonomi haberciliği konusunu programlarına eklemelerinde yarar olduğunu düşünüyorum.
DERSİN AMACI
Ekonomi haberciliği derslerinde ne amaçlanıyor? Öncelikle bunu açıklayayım. Gazetecilik Bölümü öğrencilerinin haber yazımı üzerindeki bilgilerinin haber türleri arasında ekonomi haberciliğine uyarlanması, öğrencilerin ayrı bir uzmanlık alanı olan ekonomi haberciliği ile tanıştırılması, bu haber türü ve farklı kitle iletişim araçlarına dönük uygulamaları hakkında bilgiler sunulması, bu uzmanlık alanına yönelik genel bilgi birikiminin oluşumuna öncülük edilmesi, muhabirlikten yayın yöneticiliğine kadar ekonomi haberciliği alanındaki çalışma düzeninin anlatılması, ekonomi haberciliğine yönelik etik ilkelerin tanımlanması ve sonuç olarak öğrencilerin ekonomi haberciliği alanında belirli bir alt yapıyla, kendilerini geliştirmeye yönelik bakış açısı ve bilgi birikimiyle donatılması bu dersin temel amaçları arasında yer alıyor.
MEDYA TAKİBİ VE PORTFÖY YARIŞMASI
Elbette bu amaçları gerçekleştirmek üzere, dersin uygulama biçimine yönelik farklı yöntemler izlenebilir. Örneğin bu derslerde uyguladığım iki ayrı çalışmadan söz edeyim. Bunlardan ilki “Medya Takibi”. Her öğrenciden bu ders kapsamında bir gazete, dergi, köşe yazarı ya da konuyu seçerek o kapsamda “bir haftada olup bitenleri” takip etmesini istiyorum. Bu konulardaki gelişmelerin dersin bir bölümünde tartışılmasını sağlıyorum. Böylece gelişmeler hakkında güncel bilgilere sahip olmalarını, en azından bir ekonomi yayınına ya da bir köşe yazarına ilişkin derinlemesine bilgi sahibi olmalarını, bir konu hakkında bilgi toplamalarını sağlamayı amaçlıyorum. İlk dersin ilk 15-20 dakikasına bu uygulamaya ayırıyorum.
İkinci çalışma ise daha çok iktisadi ve idari bilimleri fakültelerinde rastlanan “Portföy Yönetimi”. Bu bağlamda da öğrencilere dönem başında bir miktar “sanal” para veriyorum ve her hafta bu parayı kendi oluşturacakları portföylerde değerlendirmelerini istiyorum. Böylece öğrencilerin para ve sermaye piyasalarındaki hareketlere ilgi duymalarını, takip etmelerini ve bilgi açıklarını kapatma yolunda birbirleri ile yarışmalarını sağlamayı amaçlıyorum. Yine ilk dersin bir bölümünü, kimi zaman da son dersin son dakikalarını bu konuya ayırıyorum.
DERS KONULARI
Derste işlediğim konulara gelince… İlk haftalarda daha çok, öğrencilerin birinci ya da ikinci sınıflarda aldıkları “Ekonomi” derslerindeki bilgileri hatırlatan notlar dağıtıyorum ve onlar üzerinde konuşuyorum. Yine ilk haftalarda daha önceki dönemlerde aldıkları “Haber Toplama ve Yazma” derslerindeki bilgileri hatırlatan bu konudaki notlarımı özetlemeye çalışıyorum. Dolayısıyla ekonomi haberciliği dersini alacak öğrencilerin bu iki dersi almış olmalarını “şart” koşuyorum.
Daha sonraki haftalarda işlenen konu başlıkları ise şöyle: Ekonomi haberi konu ve kaynakları nelerdir? Ekonomi haberinin okuru kimdir? Ekonomi muhabiri kimdir? Hangi niteliklere sahip olmalıdır? Ekonomi haberciliğinin temel yayıncılık ilkeleri nelerdir? Dünya’da ve Türkiye’de ekonomi haberciliğinin gelişimi nasıl olmuştur? İlk ekonomi haberleri, ilk ekonomi gazeteleri nasıldır? Belirli kilometre taşları nasıl sıralanabilir? Ekonomi haberciliği bugün hangi noktadadır? Ekonomi haberi türleri nelerdir? Farklı hedef kitlelere yönelik, farklı kitle iletişim araçlarına yönelik ekonomi haberciliği uygulamaları nasıldır? Çarşı-Pazar haberciliği, tüketici haberciliği, iş ve çalışma hayatı haberciliği, sanayici ve işadamlarına yönelik yayınlar, sektör haberciliği, finans haberciliği, para ve sermaye piyasalarının takibi ve bu haber türlerine uygulamalar. Ekonomi haberciliğinin yasal çerçevesi, bir ekonomi habercisinin bilmesi gereken yasa ve yönetmelikler, ekonomi haberciliğinde etik ilkeler ve uygulamaya dönük eleştiriler.
HABER ÖDEVLERİ
Ayrıca öğrencilere ödev olarak her hafta bir ekonomi haberi yazdırıyorum. Daha önceden belirlenmiş olan konuda yazıp derse getirdikleri haberi, dersin üçüncü ve son saatinde okutup değerlendirmesini yapıyorum. Bu ödev başlıklarından bazıları şöyle:
“Belirlenen bir konudaki ekonomi haberinin yaygın bir gazete için, bir televizyon ana haber bülteni için, bir radyo bülteni için, bir haber ajansı için, bir ekonomi dergisi için farklı kelime sınırlılıkları ile yeniden yazılması, bir halkla ilişkiler şirketi için basın bülteni olarak hazırlanması, şehirdeki bir Pazar yerine gidilerek burada farklı gelir gruplarına dönük, farklı hedef kitlelere seslenen haberler yazılması, bir alışveriş merkezine gidilerek buradan farklı kurumlara ait bülten ya da dergiler için haber yazılması, şehirdeki iş ve çalışma hayatına ilişkin kurumlara gidilerek buralardan haber yazılması, bir borsa aracı kurumuna ya da döviz büfesine gidilerek haber yazılması, belirli sektörlerin seçilerek bunlara ilişkin haber yazılması, şehirdeki ekonomik yaşamı ilgilendiren sivil toplum örgütlerine gidilerek haber yazılması”.
Dersin sınavlarını ise kavramsal ve bilişsel soruların yanıtlanması şeklinde gerçekleştiriyorum. Ancak başarı notu değerlendirmesinde öğrencilerin medya takibi ve portföy yönetimi çalışmalarını ve ayrıca derslere hazırlayıp geldikleri ekonomi haberi ödevlerini de notlandırıyorum.
Sonuç olarak haftada üç saat olarak işlediğim “Ekonomi Haberciliği” dersinin içeriği bu ana başlıklardan oluşuyor. Bu yönergeyi “gelişmeye açık” diye nitelendiriyorum. Şimdilik derse ilişkin yazdığım bir ders kitabı bulunmuyor ama yüksek lisans ve doktora tezlerim önemli bir açığı kapatıyor. Kitabı ise yakın bir zamanda yayınlatmayı düşünüyorum. Önerim, tüm iletişim fakültelerine daha fazla özel ilgi ve uzmanlık gerektiren derslerin konulması. Bu derslerden ekonomi haberciliği dersine ilişkin ders yönergesini ise yukarıda aktarmaya çalıştım. Darısı diğer uzmanlık alanlarına yönelik derslerin başına…
-----------------------------
EKONOMİ HABERCİLİĞİ DERSİ
07.11.2005
http://www.dorduncukuvvetmedya.com/article.php?sid=5367
|