Eskişehir basınında tiraj artışı devam ediyor. Sakarya gazetesi 9 bine yaklaşan “tiraj rekorunu” okurlarına duyurdu. Tiraj artışının ardında Ihlamurkent Evleri ihalesinin kura çekimi sonuçlarının yayımlanmasının etkisi büyük. Ancak gazeteciler 10, hatta 20 binli rakamların hayal olmadığını vurguluyor.
Yayın danışmanlığını Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi kurucu dekanı Prof. Dr. İnal Cem Aşkun’un yaptığı ancak kadrosunun büyük çoğunluğu “alaylı” büyüklerimiz ve arkadaşlarımızdan oluşan ve bir zamanlar benim de çalıştığım Eskişehir’in 59 yıllık gazetesi Sakarya, 2006 yılının ilk “rekor” haberini 15 Şubat günü yayımladı. Sevgililer Günü’nün hemen ertesinde yayımlanan haberde “Sakarya gazetesi geçtiğimiz pazartesi günü 8 bin 845 adet net bayi satışı ile tiraj rekoru kırdı” ifadesine yer verildi.
REKOR KIRAN GAZETE
Haberde geçen “geçtiğimiz pazartesi günü” ifadesinin hangi güne karşılık geldiği konusunda emin olmak ve arkadaşları tebrik etmek için gazeteye telefon açtım. “Herkes” habere çıktığı için sekreter hanımdan aldım bilgiyi. 13 Şubat Pazartesi günkü gazete bu rekoru kırmıştı…
Rekor kıran gazetede acaba ne vardı? Niçin bu kadar fazla satmıştı? Merak ettim. 250 bin liraya satılan gazetenin sürmanşette şu anons var: “Ucuz konut sahipleri belli oldu”. Altında ise, “Alt gelir grubu projesi kapsamında konut sahibi olabilmek için başvuruda bulunan 11 bin 784 kişi arasından şanslı 800 kişi belirlendi” deniliyor. “İsimleri 10. sayfada”. Manşette ise “Sakarya Gazetesi Kral ve Kraliçe Yarışması’nda Muhteşem Final” başlığı dikkat çekiyor. Yine DKM’de daha önce yayımlanan bir yazıyla eleştirdiğim çocuklar arasında gerçekleştirilen “Mini Kral ve Kraliçe” yarışmasının finali bu haberde konu alınıyor.
Bu yılki jürinin başkanlığını Vali Yardımcısı yapmış. Jüri heyetinde ise Vali’nin eşi, belediye başkanını eşi, Milli Eğitim Müdür Yardımcısı, “OGÜ Tıp Fakültesi Çocuk Doktoru Nurdan Kural” ve “OGÜ Halk Bilim Merkezi Müdürü” yer almış. Haberin ayrıntılarına ve fotoğraflarına 6. sayfada geniş bir biçimde yer veriliyor.
Haberde geçen OGÜ kısaltmasının Osmangazi Üniversitesi ve “Çocuk Doktoru” ifadesinin de “Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı”na karşılık geldiğini sanıyorum. İnternette yaptığım aramaya göre “Prof. Dr. Nurdan Kural”, Nefroloji Bilim Dalı Başkanı. “Halk Bilim Merkezi”nin tam adı ise “Halk Bilim Araştırma ve Uygulama Merkezi”… Öte yandan belki “tiraj” sözcüğünü de açıklamak gerekiyor. Literatürde “tiraj” gazetelerin baskı sayısı anlamına gelmektedir. “Fiili satış” ise gazetelerin baskıdan sonra satılan miktarına işaret etmektedir. Sakarya’nın “net bayi satış rakamı” baskı sayısı değil, satış rakamıdır. Ancak gazetecilikte yaygın olarak tiraj ile satış rakamları birbirinin yerine kullanılmaktadır.
DİĞER HABERLER…
Birinci sayfadaki diğer haberlere gelince… “Karikatürler kin kusuyor” başlıklı haberde TOKİ konutlarının kura çekiminde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Türk Heyeti Başkanı Murat Mercan’ın gündemdeki karikatürlerle ilgili açıklaması yer alıyor. Hemen altında kura çekimine ilişkin bir haber: “45 m2’liklerde kuralar çekildi”. Sayfadaki diğer başlıklar ise şöyle: “Evden kasa hırsızlığı”, “Çocuklarını ölümden aldı”, “Sürmeli ESİAD Başkanı”, “Kar yağışı sürecek”.
Üçüncü sayfanın manşetinde “DSP ve SHP İl Başkanları’nın yaptıkları açıklama yer alıyor: “Başbakan çiftçiye ‘Lan’ diyemez”. Sayfada en fazla iki spottan oluşan 11 ayrı başlık dikkati çekiyor. Köşe yazıları, Sağlık Köşesi, Gönül Konuğu, “Ganyan” gibi özel bölümler dışında “Yurttan” haberler ve “Bulmaca” sayfaları her pazartesi olduğu gibi gazetedeki yerlerini alıyor. “Kutu ilanlar” ise üç tam sayfa. Ihlamurkent kura çekimi sonuçları 10 sayfayı kaplamış durumda. Spor sayfasında ise “Sakarya, 2005 Yılının Spor Değerleri Oy Kuponu” ile aday listesi dikkatimi çekiyor.
REKORUN NEDENLERİ…
Tiraj rekorunun nedenlerini daha sonra Sakarya gazetesi Yazı işleri Müdürü Hakkı Sağlam ile telefonda konuştum. “Ihlamurkent ihalesi kura sonuçlarının” tiraj üzerinde önemli bir etkisi olduğunu düşündüğünü söyledi. Gerçekten de 11 binin üzerindeki başvuru karşısında 800 “şanslı” ev sahibi olmuş ve buna ait liste gazete yayımlanmıştı. Aslında liste internette, belediyenin duvarında ve diğer gazetelerde de vardı. Ancak Sakarya, bu kuradan tiraj sağlamıştı.
Sağlam, Mini Kral ve Kraliçe yarışmasının “o kadar da tiraj üzerinde etkili olmadığını” söyledi. Öyleyse, “Yılın Spor Değerleri” kampanyası ya da gazetedeki diğer haber ve bölümler de “o günkü” tiraj artışının “başlıca” nedeni sayılamazdı.
Sağlam’a “diğer günlerde gazetenin tirajının ne olduğunu” sordum. Geçen yıl Eskişehir basınında tiraj artışının nedenlerini araştırdığım çalışmalar sırasında bu rakam 6 binli seviyelerdeydi. Sağlam şu günlerde “7 bin 500 civarında” dedi. Anlaşılan Sakarya gazetesinin tiraj artışı sürüyordu…
GEÇMİŞTEN BUGÜNE
Konuyu bir de Eskişehir’in tanınan gazetecisi Önder Baloğlu ile görüştüm. Eskişehir için bu rakamın “az bile” olduğunu söyleyen Baloğlu, tiraj hedefinin en az 10 bin olması gerektiğini ifade etti.
Geçmişteki “tiraj rekorunun” Son Olay gazetesinde olduğunu belirten Baloğlu, “1974’te yayımlanan Son Olay gazetesi 7 binli rakamları yakalamıştı. Bursa’da basılıp Eskişehir’de satılan gazete, renkli baskısı ve fotoğrafları ile rakiplerinden farklıydı. Habercilik anlamında da oldukça iddialı işler yapılıyordu” dedi.
“O günkü gazeteci ekibinin çok iyi olduğuna” vurguda bulunan Baloğlu, Pazartesi günkü tiraj rekorunda “TOKİ evleri ihalesinin” etkili olduğunun altını çizdi.
YENİ REKORLAR HAYAL DEĞİL
Eskişehir öyle bir şehir ki, 1950’li yıllarda 13 günlük gazete yayımlanmış. Ancak bu sayı 1980’lerin sonlarında 4’e kadar düşmüş. Şimdi ise Sakarya dışında yedi günlük gazete daha yayımlanıyor.
Geçtiğimiz yıl Eskişehir’de yayımlanan gazete tirajlarına bir şeyler olduğunu çeşitli yazılarda kaleme almış, bunun nedenlerine yönelik araştırma sonuçlarını sizlerle paylaşmıştım. Son iki yıldır hem yayımlanan gazete sayısı, hem de gazetelerin tirajı dikkati çeker bir biçimde artmıştı. Bu artışın nedenleri konusunda gazete yöneticileri birbirinden farklı görüşlere sahipti. Hatta birinin neden olarak gösterdiğine diğeri karşı çıkmaktaydı. Bu bulgulardan sonra Eskişehir’de yaşayan 447 kişi üzerinde bir anket uygulaması gerçekleştirmiştik. İletişim Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin yüz yüze görüşme yöntemiyle yaptığı bu ankete göre, okurun birçok önerisi ile birlikte daha fazla haber, daha doğru bilgi, daha fazla sayfa, daha güzel sayfa düzeni ve daha güzel fotoğraf istediği anlaşılmıştı. Okurun istemediği, beğenmediği ya da eleştirdiği pek çok nokta da vardı. Bu iki ayrı çalışmanın bulguları geçtiğimiz yıl DKM’de yayımlanan bir dizi yazımın konusu olmuştu.
Geçen yılki gazete yetkilileri ile yaptığımız görüşmelerden ortaya çıkan sonuçlardan birisi, Eskişehir için 10 binli hatta 20 binli tiraj rakamlarının “hayal” olmadığıydı. Baloğlu da bunu tekrar ediyor.
Ancak bu hedef için alınacak daha epey yol olduğu ve bu yolda okurun beklenti ve önerilerine daha fazla yer vermek gerektiği açık. Yerel basında mevcut sorunlar nasıl aşılır, yeni yaklaşımlar nasıl kurulur, yeni ekipler nasıl oluşturulur, okurun düşüncelerine sıra ne zaman gelir oldukça uzun ve tartışma götürür bir konu.
Öte yandan Sakarya gazetesinin pazartesi günkü tiraj rekorundan da anlaşılacağı gibi okur kendisini ilgilendiren, doğrudan kullanıma ya da ihtiyaca yönelik haberlere her zaman daha fazla ilgi gösteriyor. Dilerim Eskişehir’de daha yüksek tirajlara sahip gazeteler yayımlanır ve dilerim Eskişehirliler de daha keyifli yerel gazete okuma zevkini daha fazla tadar. Eskişehir’deki gelişmeler de tüm diğer şehirlere örnek olur.
--------------------------------
|
ESKİŞEHİR’DE “TİRAJ REKORU”…
18.02.2006
http://www.dorduncukuvvetmedya.com/article.php?sid=5829
|
Sakarya, 1 Mart 2006 Çarşamba sayfa 9 (2)